مغازه‌ی خودکشی: اگر در زندگی شکست خورده‌اید، لاقل در مرگتان موفق باشید.

اگر در زندگی شکست خورده‌اید، لاقل در مرگتان موفق باشید.

این شعار مغازه‌ی خودکشی هست «اگر در زندگی شکست خوردید، لاقل در مرگتان موفق باشید»
کتاب مغازه خودکشی نام کمدی سیاهی هست که در سال ۲۰۰۷ به قلم ژان تولی به چاپ رسیده. اگه بخواهم کتاب را در یک کلمه توصیف کنم دو کلمه مرگ و امید هست، در هر خط کتاب شما امید یا عدم حضورش را کاملا حس می‌کنید و گاه در قسمت‌های مختلف حس همدرد پنداری دارید اتفاقات و رنج‌ها همیشه هست اما دیدن امید گاهی می‌تواند فراتر از رنج‌ها ظاهر شود.

همانطور که استیون هاوکینگ می‌گوید:
تا زمانی که زندگی هست، امید هست.

کتاب صرفا ما را به بینش مثبت و کوکورانه دعوت نمی‌کند و قضیه همیشه نیمه‌ی پر لیوان نیست هر وقت درباره لیوان و نیمه‌هایش صحبت می‌شود ناخواسته یاد یکی از داستان‌های ویژه برنامه‌ی نوروز سال نود هشت داستان شب می‌افتم: دل من نیمه‌ی پری دارد بدتر از نیمه‌ی خالی لیوان.
شاید نیمه خالی را به اشتباه و تحت تاثیر عوامل بیرونی و اطرافیان خالی می‌بینیم که می‌شود در کتاب به آن پی برد. کتاب درباره امیدی و دنیایی صحبت می‌کند که دیگر زندگی در آن جریان ندارد، امید وجود ندارد ما امید را کشته‌ایم، در سرزمین نابینایان فرد بینا جادوگر شناخته می‌شود که در سریال دیدن (See) می‌توان مفهومش را درک کرد و در سرزمین ناامیدان، افراد امیدوار چیزی جز بیمارانِ غیرطبیعیِ الکی سرخوشِ مزخرف نیستند.

کمی درباره کتاب و شخصیت‌ها

مغازه خودکشی توسط خانواده‌ی تواچ اداره می‌شود آنجا هر چیزی که برای یک مرگ تشریفاتی نیاز دارید موجود است از ابتدایی‌ترین سم‌های کشنده سیانور مانند تا سم‌های دست‌ساز با رایحه‌های متفاوت، طناب‌های دار استاندارد و تیغ‌های کشنده. تجارتی که می‌تواند خواسته‌ی مرگ را به راحتی برای افراد فراهم کند
همه چیز در حالت طبیعی شهر تیره و تاریک نا امیدان وجود دارد تا خانواده‌ی تواچ فرزندی به نام آلن به دنیا می‌آورند برخلاف مردمان شهر آلن نمادی از امید هست، امیدی که هیچ‌وقت روزنه‌اش کم سو نمی‌شود. آلن معنای شعر هر چه تبر زنی مرا زخم نشد جوانه شد هست. در تاریکی مطلقی که هیچ‌کس لبخند به لب ندارد آلن عاشق خندیدن و خنداندن دیگران است، آلن جوکریست که می‌تواند تا آخر داستان دلقک خندان بماند..

میشیما و لوکریس تواچ (خانوده‌ی تواچ) علاوه بر آلن دو فرزند بزرگ‌تر به نام ونسان و مرلین دارند که تفاوتی با مردمان شهر ندارند، آنها نیز جز غم و تاریکی چیزی دیگری در وجودشان نیست. نام افراد داستان پژواک شخصیت‌های واقعی است که در واقعیت خودکشی کرده‌اند میشیما یادآور یوکیو میشیما؛ نویسنده و شاعر ژاپنی هست که سه بار نامزد جایزه نوبل ادبیات شده و به روش سنتی هاراکیری (مرگ شرافتمندانه‌ی سامورایی) خودکشی کرد. ونسان نام ون گوگ است؛ نقاش معروف هلندی که با یک گلوله به حرکت‌های قلبش پایان داد، مرلین یادآور مرلین مونرو، بازیگر زیبای آمریکاییست که با ۳۶ سال زندگی بر اثر اوردوز دارو‌های خواب‌آور و آرام‌بخش دیگر نتوانست بیدار شود و آلن داستان ما یادآور یکی از شخصیت‌های مورد علاقه‌ی من یعنی آلن تورینگ ریاضی‌دان، دانشمند رایانه، فیلسوف و رمزنگار انگلیسی هست که در جنگ جهانی رمز‌ها ماشین انیگما که متعلق به زیردریایی‌های آلمانی بود را شکست و بنا به دلایلی ـ که می‌تواند با سرچ بخوانید ـ با گاز زدن سیبی آغشته به سیانور خودکشی کرد.

کمی درباره‌ی امید و مفهوم کتاب

این فانتزی سیاه به ما می‌فهماند که ما ناخواسته در حال کشتن یک‌دیگر هستیم و زمان‌هایی که نمی‌خندیم، زمان‌هایی که نمی‌خندانیم، در محل کار حرف کوبنده‌ای می‌زنیم، به خود اجازه‌ی صحبت نمی‌دهیم، دایره دوستان را کمتر و کمتر می‌کنیم تا در انزوای خود گم شویم، دیگر عشق ورزیدن به خود نداریم، عاشقی را فراموش می‌کنیم، محبت را از خود و دیگران دریغ می‌کنیم، خود را زشت می‌پنداریم و هزار و یک عمل دیگر که تمام امیدهای زندگی‌مان را جلوی چشم‌مان به تاریکی تقدیم می‌کنیم تا تنها یک گزینه برای ادامه‌ی زندگی داشته باشیم و آن پایان دادن به زندگی هست.

امید لبخندیست که بعد از شکست نگه‌ش می‌داریم، امید آخرین لحظات صبح و امتحان است که در حال خواندن ۶۰۰ صفحه کتاب هستیم، امید آن چیزیست که باعث می‌شود وقتی صبح بیدار می‌شویم به زندگی لعنت نفرستیم، امید حس الان مهدی است که وقتش را می‌گذارد تا این متن را بنویسد تا شاید کسی آن را بخواند، امید هر روز ماست که بدون آن‌که بدانیم زنده می‌مانیم تلاش می‌کنیم، امید خود ما هستیم..

به دور از داستان‌ها و جملات انگیزشی، نظریه‌ای در روانشناسی مثبت گرا تحت عنوان نظریه سطل هست که می‌گوید: هر انسانی یک ملاقه و سطل انتزاعی دارد و این سطل در طول روز دائما در حال پر شدن یا خالی شدن است، هر چقدر سطل پر تر باشد ما خوشحال و انگیزه‌ی بیشتری داریم و هر چقدر خالی باشد انگار کشتی‌مان مانند آن کشتی گنج غرق شده کف دریاست که علی بندری در پادکست چنل بی راجبش می‌گوید. راه پر و خالی کردن این سطل سادست شما هر چقدر سطل دیگران را پر کنید در حقیقت سطل خودتان را پر کردید و هر چقدر سطل دیگران را خالی کنید همان‌قدر از سطل شما هم کاسته می‌شود. (مطالعه بیشتر کتاب سطل شما چقدر پر است؟)
هر چقدر شما لحظات خوبی برای دیگران بسازید سطل آن‌ها پر تر می‌شود و با این عمل سطل شما هم پر تر می‌شود ـ ساده‌تر یعنی خوشحال کردن دیگری باعث خوشحالی شما هم می‌شود ـ و بالعکس هم صادق هست. هر چقدر ناراحت باشیم مابقی را هم ناراحت می‌کنیم و آن مابقی، مابقی‌تر ها را و این چرخه همین‌طور مانند اپیدمی ادامه دارد و هیچ ماسکی جلودارش نیست.

ژان تولی در کتابش چنان مارا به اعماق این مسئله می‌برد که بعد از خواندن صفحه‌ی آخر حرف زدن برای لحظه‌ای کار سختی می‌شود.

کتاب ۱۱۴ صفحه دارد و از انتشارات نشر چشمه در زمانی که تهیه کردم ۱۴ بار تجدید چاپ شده، این کتاب را در نمایشگاه کتاب سال ۹۸ به پیشنهاد یک دوست شاعر تهیه کردم که برای من مانند آلن بود.